Chou-Shu’daki 2.Kayıt
Çin kaynağında Kök Türklerin kurttan türediklerine dair ikinci
bir kayıt daha bulunmaktadır14.
Bu kayda göre; Kök Türklerin ataları, Hunların
kuzeyinde bulunan “Sou” ülkesinde ortaya çıkmıştır. Bu bölgedeki Kök Türk
kabilelerinin reisine “A-Pang-pu” denilmektedir. Onun on yedi tane büyük ve küçük
kardeşi bulunmaktadır. Kaynakta A-Pang-pu’nun büyük kardeşlerinden “I-ci-Ni-sutu”nun diğerlerinden farklı olarak kurttan dünyaya geldiği söylenmektedir. I-ci-Nisu-tu yaradılış itibariyle diğer kardeşlerinden üstün vasıflara sahiptir. İstediğinde
yağmur yağdırabilmekte, rüzgârın esmesi konusunda emir verebilmektedir15. I-ci-Nisu-tu’nun iki karısı bulunmaktadır. Bunlara yaz ve kış tanrılarının kızları
denilmektedir. Bu iki kadından biri daha sonra dört tane erkek çocuk doğurur.
Bunlardan biri beyaz bir leylek olur, ikinci çocuk Afu ve Kem nehirleri arasında
oturur. Bunun adı “Çigu” yani “Kırgız”dır. Üçüncü çocuk da, “Çı-çin” denilen yerde
bulunmaktadır16.
Chou-Shu adlı Çin kaynağında anlatılına göre Kök Türklerin türediği I-ci-Nisu-tu’nun dördüncü oğlu olan “Na Tu-liu” kardeşlerinin en büyüğüydü ve “Chiensu” ve “Şin” dağlarında oturuyordu. Bu dağlar arasında eski liderleri A-Pang-pu’nun da bir oymağı yaşıyordu. Bölge çok soğuk olduğundan Kök Türk kabileleri çok
ızdırap çekiyordu. Na Tu-liu ise burada ölmeden hayatta kalmanın bir yolunu
bulmuştu. Bunun üzerine diğer üç kardeş birleşerek büyük kardeşlerini başkan
seçtiler ve ona “Türk” unvanını verdiler. Türk daha sonra on kadınla evlendi. Bu on
kadının doğurduğu erkek çocukların hepsi annelerinin adı ile anıldı. Aşina ailesi ise
Türk’ün küçük karısının soyundan geliyordu. Türk ölünce aralarından birini başkan
seçmek istediler. Aralarında yaptıkları anlaşmaya göre büyük bir ağacın altına
gittiler ve en yükseğe sıçrayanı liderleri olarak kabul edecekleri konusunda
sözleştiler. Aşina’nın oğlu en genç olanları olduğundan en yükseğe sıçrayarak seçimi
kazandı ve “A Hsien Şad” unvanı ile Kök Türkleri yönetti. Ondan sonra ise Kök
Türklerin başına “Bumin Kağan” geçti17.
Chou-Shu’daki bu malumata göre Kök Türk hanedanını kurucusu olan Aşina
soyu şu şekilde teşekkül etmektedir:
Kurttan dünyaya gelen I-ci-Ni-su-tu
I-ci-Ni-su-tu’ nun oğlu Na Tu-liu (Türk)
Türk’ün oğlu Aşina (A Hsien Şad)
Aşina’nın oğlu Bumin Kağan
Çin kaynaklarında yazıya dökülen bu türeyiş hadisesi şüphesiz Türk
kabileleri arasında sözlü olarak yaşatılmakta ve nesilden nesile aktarılmaktaydı.
Efsanede Aşina soyu ortaya çıktığı andan itibaren çevresindekilerden gerek yaratılış
gerekse sahip olduğu yetenekler açısından farklı bir yere oturtulmak istenmiştir.
Bunun doğal sonucu olarak da hâkimiyet erki bu hanedanın meşru hakkı olarak
telakki edilmiş diğer Türk kabilelerini yönetme hakkını ellerinde bulundurmuşlardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder