Destan kahramanlarının en önemli özelliklerinden olan kuvvet ve yiğitlik Âşık
Paşa’nın Garip-name’sinde saydığı alplığın dokuz özelliğinden ikisi olan; muhkem
yürek ve bazuda kuvvete4 (Köksal 1984: 14) karşılık gelmektedir. Edigey destanında da
Edigey ile Noradın, etraftakiler tarafından takdir edilecek yiğitlik ve güce sahiptir.
Edigey, Noradın ve diğer kahramanların bu özellikleri, destan boyunca bazı
hayvanların belirgin nitelikleri söylenerek belirtilmiştir. Bu hayvanlar genellikle kurt,
aslan, at, aladoğan, kaplan ve ejderdir. Sayılan hayvanlardan atın dışındakilerin göze
çarpan ortak özelliği avcı, savaşçı ve etçil oluşlarıdır. Savaş ve avcılık, bu dönem Türk
halklarının hem anlatılarında hem de yaşamlarında önemli yer tutar. Dolayısıyla
savaşçı ve avcı hayvanların güç ve kuvvetle ilişkilendirilmesi doğaldır.
Aç kurt gibi ulumak, ot yaran kurt, dağda yürüyen kurt, aç kurt gibi dişli olmak,
sürüye giren kurt, kurdun koyunu kırması kurt ile ilgili söylenerek güç, kuvvet ve
yiğitliğin kast edildiği ifadelerdir. At omuzlu olmak, çam boyu ata binmek, Burak boylu
ata binmek, tepeli doru ata binmek at ile ilgili; aslan kaplan avlamak, aslana denk
olmak, aslan göğüslü olmak, aslan gibi kalın bilekli olmak, aslan olup doğmak, aslan
gibi sert olmak, kesip parçalayan aslan ifadeleri aslan ile ilgili; kaplan bacaklı olmak,
ejder gibi solumak ise diğer hayvanlarla ilgili söylenen güç, kuvvet ve yiğitlik ifadeleridir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder