Buk'lar
Buk, Altay ve Moğol mitolojisinde ve halk inancında kötü ruh demektir. Abası'lar ile eşdeğer
olarak anılırlar. Bug veya Puh olarak da bilinir. Moğolca da Bukh şeklinde de söylenir. Kötü bir
insanın kötü ruhu kastedildiği gibi doğadaki kötücül varlıklar için de kullanılır. Karşıtı Bur (iyi
ruh)dur. Sözcük anlamı aynı zamanda afet, felaket, hastalık demektir. Bu kavramların neredeyse
tamamının kötü ruhlarla ilişkili olarak bir bağlantısı bulunur. İnsanların ayağına takılan prangaya
(ceza zinciri) Türkçede Bukağı (Bukak) denir. Olasılıkla insanların ayağının zincirlenmesi, ona
kötü bir ruh bağlanması veya musallat olmasıyla eşdeğer görülmüştür. Eski Moğolca ve
Tunguzca Buk, endişe, kaygı gibi anlamlar taşır. Moğolcada Bukınıd/Buhında kelimeleri üzülmek,
korkmak gibi manaları belirtir. Puhu (baykuş) sözcüğü ile de alâkalı olma ihtimali vardır. Çünkü
Baykuş, olumsuz anlamlar yüklenen ve gece ortaya çıkan bir hayvandır.
Etimoloji
(Ab/Ap/Av) kökünden türemiştir. Aparmak (kaçırmak, alıp götürmek) anlamını içerir. Türkçe’de
Apazlamak sözcüğü avuçlamak anlamına geldiği gibi rüzgârla gitmek de demektir. Abı sözcüğü
de can, ruh gibi kavramları ifâde eder. Yine köken olarak Av kelimesi ile de bağlantılıdır.
Kaynakça : Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder