"BOZKURT DESTANI" Şecere-i Türk’te geçen kayıt:

               

             
                                   "BOZKURT DESTANI"    Şecere-i Türk’te geçen kayıt:

Ergenekun Efsanesi’ni en son yazıya döken Özbek Hanı Ebu’l-gazi Bahadır

Han (1603-1664) olmuştur. Onun eserini oluştururken Reşidüddin’in eserinden

faydalandığı görülmektedir28. Zira “Şecere-i Türk” adındaki bu eserde yine MoğolTürk ayrımına gidilmemiş, her iki millet arasında fark gözetilmemiştir. Bu efsanenin

tarafları da diğer efsane metinlerinden biraz farklıdır. Moğolları Ergenekun’a

götüren hadise Moğol hanı “İl Han” ile Tatar hanı “Sevinç Han” arasındaki

husumetten kaynaklanmaktadır. İl Han’ın bozkırdaki hâkimiyetini kabullenemeyen

Sevinç Han, Kırgız hanını da kendi safına çekerek Moğolların (Türklerin) üzeyürür. Fakat bu mücadelenin galibi İl Han olur. Sevinç Han bunun üzerine beylerini

toplayıp bir hile düşünür. Savaş esnasında “kaçış oyunu” yaparak İlhan’ın obasını

basar ve kadın erkek demeden hepsini öldürür. İl Han’ın da öldüğü bu savaşta

hayatta kalan sadece iki aile olur. Bunlardan biri İl Han’ın küçük oğlu “Kıyan”, diğeri

de amca çocuğu “Nöküz”dür. Bu iki genç ailelerini alarak dağlar arasında sarp ve

geçit vermez ama bir o kadar da verimli geniş bir ovaya yerleşirler. Buraya

“Ergenekun” adını verirler. Kıyan ve Nöküz’ün aileleri burada öylesine çoğalırlar ki

bunları ayrı oymaklar halinde isimlendirerek teşkilatlandırma ihtiyacı duyarlar.

Soylarına göre ayrı ayrı oymaklara bölünen halkın her bir parçasına “Orok-Urug” adı

verilir. Kıyan ve Nöküz’ün dördüncü kuşaktan oymakları birer büyük aile haline

gelir. Kıyan ve Nöküz, Ergenekun’a geleli 400 yıl geçtikten sonra artık halk buraya

sığmaz olur. Halkın gözünde eski hatıralar canlanır ve Tatarlara karşı nefret,

anayurtlarına karşı derin bir özlem hissi uyanır. Hep birlikte Ergenekun’dan çıkarak

eski yurtlarına gidecek olurlar fakat geçit vermez dağlar buna engel olur. İçlerinden

bir madenci bir geçitten söz eder. Burayı eriterek çıkış yolu açılabileceğini söyler.

Hep beraber işe koyulurlar. Dağın yarıklarına bir sıra odun, bir sıra kömür dizerler.

Dokuz yüz deve derisinden körükle günlerce gözyaşı ve dualar eşliğinde uğraş

vererek dağı eritip çıkış yolunu açarlar. Moğol halkı buradan eski yurtlarına

döndüklerinde o günü hiç unutmazlar. Her yılın aynı günü Türkeli’nde sevinçle

kutlanır. “Zindandan çıkıp ana yurduna geldiğimiz gün, bu ışıklı gündü” derlerrine Ebu’l-gazi, Ergenekun Efsanesi’ne dair verdiği bu bilgilerin ardından artık bu

menkıbevi hadisenin kahramanlarından başlayarak Moğol hanlarının şecerelerini

sıralamaya başlamaktadır. Ergenekun’dan çıktıkları kutlu gün esnasında Moğolların

hanı “Kıyan” soyundan “Karfos” uruğundan “Börteçine”dir. Börteçine, kurtuluş

hadisesinin ardından bütün oymaklara elçiler yollayarak onları tek bayrak altında

birleşmeye çağırır. Gelenler mükâfatlandırılır, gelmeyenlerin üzerine kâbus gibi

çökülür. Daha sonra Börteçine’nin oğlu “Demirtaş”, ondan sonra Demirtaş’ın oğlu

“Yıldız Han” Moğollara baş olur. Yıldız Han’ın iki oğlu kendisinden önce ölür. Ancak

“Alankoa” adında bir kız torunu bulunmaktadır. Yıldız Han Alankoa’yı kardeşinin

oğlu “Bey Han” ile evlendirir. Bey Han genç yaşta ölür. Alankoa Bey Han’dan

“Belgütay” ve “Bökcetay” adında iki erkek evlat sahibi olur. Ancak bu çocuklar

Moğollara han olma hakkına erişemez. Alankoa’nın başına gelen doğaüstü bir hadise

sonucu kutlu bir ışıktan gebe kalmasıyla üç erkek çocuk daha doğar ve bu

çocuklardan biri Cengiz Han’ın soyunun atası olur.30 Ebu’l-gazi’nin Şecere-i Türk’te

verdiği Moğol Hanlarını şeceresi şu şekildedir:  İlhan oğlu Kıyan

 Kıyan oğullarından Börteçine,

 Börteçine’nin oğlu Demirtaş,

 Demirtaş’ın oğlu Yıldız Han

 Yıldız Han’ın torunu Alankoa

 Alankoa’nın kutsal ışıktan olma çocukları (ki bunlardan biri Cengiz Han’ın

atası Bodonçar’dır)

Bu şekilde Moğol hanlarının kutlu şecereleri de şekillenmiş ve hâkimiyetleri

meşru bir zemine oturtulmuştur. Yazının yerleşik toplumlara göre daha geç

kullanılmaya başlandığı konar-göçer toplumlarda şüphesiz ki yazılı kurallardan

daha eski sözlü bir gelenek ve bu geleneğin o toplum üzerindeki büyük yaptırım

gücü mevzu bahistir. Türk ve Moğol tarihçiliğini sözlü numunelerinden olan Kök

Börü ve ondan esinlenilerek yeniden yorumlanan Ergenekun Efsanesi, hâkimiyetin

anahtarı olan kutsal türeyiş hadiselerinin halk arasındaki etkilerini göstermesi

bakımından önemlidir.