Nepal’de Rengarenk Festival!

Çin’in dehşet dolu ‘Köpek Eti Festivali’ nin aksine, dünyada hayvanların baş tacı edildiği ülkeler, gelenekler de var. Gelin, biraz da bu yüzümüzü güldüren ve ‘iyi ki’ dedirten festivali birlikte keşfedelim.

Hindu takvimindeki büyük kutlamalardan birisi olan Diwali, beş günlük bir sonbahar festivali olarak biliniyor. Aynı zamanda ‘Işık Festivali’ olarak da geçmektedir. Bu beş günlük festivalde; Hinduizm’in inançlarına göre her bir gününün farklı bir teması, odak noktası ve bunlara göre de özel kutlamaları var. Bölgelerin inançları ve mezhepsel farklılıkları bir yana dursun, Diwali’nin kutlamalarının hediye verme seremonisi, hikaye anlatımı ve insanların kendi aralarındaki ilişkileri bazında evrensel bir önemi var.

Nepal’de Diwali, Tihar olarak bilinmektedir. Tihar’da da bütün Diwali kutlamalarında olduğu gibi lambalar gece boyunca yanar. Bu geleneğin özündeki amaç ise karanlığın içindeki aydınlığın, cehaletin içindeki bilginin ve dünyevi deneyimlerimizin insanlar arasındaki ayırıcı etkisinin ortadan kalkmasının zaferini kutlamaktır. Nepal Hinduizmi eşsiz yapan en önemli ve güzel özelliklerinden birisi ise Tihar’ın ikinci gün kutlamaları… Kukur Tihar adını verdikleri festivalin ikinci günü, köpeklerin varlıklarına adanmıştır.

Hindu geleneğinde köpeklerin çok farklı bir yeri vardır. Festivalin ikinci günü köpeklerin insan hayatındaki ve tarihteki rolü kutlanır. Hindu geleneğine göre köpekler ölülerin tanrısı ve hakimi olan Yama’ya koruyuculuk ederler ve aynı zamanda ölümden sonraki hayatın kapılarının koruyucuları oldukları da söylenir.

Hindistan’ın en önemli destanlarından Mahabharata’ya göre doğruluğun kralı Yudhishthira, sadık köpeği olmadan cennete gitmeyi reddeder. Bu sebeple de Hinduizm’in erdem anlayışını ve doğruluğa giden yolu köpek temsil eder.

Festivalin ikinci gününde, Kukur Tihar’da, köpeklerin insanlarla gerçek hayattaki ve mitolojik hikayelerdeki ilişkileri tema haline getirilmiştir. Halkın evlerinde besledikleri ve sokaklardaki hayvanlar çiçek çelenkleri ile süslenirler. Bu ‘malla’ adı verilen çiçekli boyunluk, saygı ve değerin sembolüdür. Ayrıca, her köpeğin iki gözünün üzerine kırmızı boya ile işaret konulur. Bu kırmızı boya çiçeklerden elde edilen apir dediğimiz kırmızı boya tozundan, pirinç ve yoğurttan elde edilir. Bu da, tıpkı çelenkler gibi saygıyı ve erdemi temsil eder.

Çiçek ve diğer geleneksel uygulamalar her ne kadar insanları cezbetse de köpekler için festivalin en harika kısmı muhtemelen yemek olacaktır. Diwali’nin ilk günü, Kaag Tigar, köpekler için olan yemekler evlerin çatılarına dizilmiştir. İkinci gün ise yemekler köpeklerin ait olduğu evlere ve sokaklara konulur. Bu yemekler birden fazla çeşitte sunulur. Kutlayan kişiye göre, köpeğin ziyafeti süt, yumurta, et ya da yüksek kalitede köpek maması olabilir. Hatta bazıları Nepal’in geleneksel lezzetlerinden olan Sel Roti, kızarmış ev yemekleri hazırlayabilir.

Sadece köpeğin değil, doğadaki her varlığın insanlık için önemi büyüktür. Dilerim ki bu tür festivaller, bu farkındalığın gelişmesine ve yayılmasına önayak olur.