BABAİLİK.
Babâ’îyye ya da Babâîlik, Horasan doğumlu olan Ebu'l-Baka Baba İlyas bin Ali el-Horasânî ve müridi Baba İshâk Kefersudî'nin ayaklanması ile tanınan Vefâî Tarikatı çevrelerine verilen addır.
Gerçek Ehl-i Beyt sevgisini ön planda tutan ve Irak'ta yaşayan Seyyid Ebu'l Vefâ'ya nisbetle anılan bu tarikât Anadolu'ya Dede Karğın ve hâlifeleri ile yayılmış ve "Babâîlik" olarak tanınmıştır.
Şiîlik ile doğrudan ilgisi yoktur. Ancak o dönemdeki benzer tasavvufî çevreler Sünnî ve Şiî yorumları içinde birleştirip meczettiği için daha sonraki yorumların farklılaşmasına zemin hazırlamış ve çoğunlukla hadiselerin çok farklı bir mahiyet arzettiği sanılmıştır.
Hareketin temelinde o zamanlarda Anadolu'da fa'al olan Baba İshak gibi Şîʿa-i Bâtın’îyye dâ’îlerinin getirdiği fikirler yatmaktadır.
Bâbâilik tarikâtı Anadolu Türkleri arasında taraftar bulmuştur.
Daha sonra da bütün Anadolu'ya ve hatta Rumeli'ye yayılarak Bektaşiliğe dönüşmüştür.
Bazı kaynaklarda Bâbâîler'in, Baba veyahut ta Resûl olarak andıkları Baba İlyas'ın peygamber olduğuna inandıkları yazılsa da bu inancın varlığı tespit edilememiştir.
Baba İlyas'ın en önemli halifesi olan ve 13. yüzyılda Anadolu Selçuklu Devleti'ni bir haylî uğraştıran Baba İshak, 1240 yılında asılarak i'dam edilmiştir.
Asıl Bâbâilik Hareketi de Baba İshâk İsyânı'ndan sonra ortaya çıkmıştır.
Bektaşîliğin Dedebabacı (Babagan) kolunun bu tarikattan türediği söylenebilir.
Abdallar, Çepniler, Kalenderîlik, Haydârîlik, Kızılbaşlar ya da Tahtacılarolarak da tanımlanan, ve Alevîlik üzerinde etkin tesirleri görülen Babâîlersonunda Bektâşîlik içinde erimiştir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder