HERODOTOS ''TARİHİN BABASI''

HERODOTOS
''TARİHİN BABASI''

Herodotos (Herodot) (MÖ) yak. 484-424: Tarih yazımında en büyük isimlerden biri, Ro­malı tanınmış hatip Cicero'nun (de Legi­ bus, 1.1.5) "tarihin babası" diye nitelendir­diği ünlü Herodotos'tur. Soylu bir ailenin çocuğu olan Herodotos, Pers-Yunan Savaşla­rı'ndan kısa bir süre önce Karia bölgesi kentlerinden Halikarnassos'ta (Bodrum) dünyaya geldi. Çocukluğu Pers-Yunan Savaşları içinde geçen Herodotos, Halikarnassos'taki iç çatışmalar sırasında, amcası ozan Panyassis'in Tiran Lygda­mis tarafından öldürülmesi üzerine Samos'a göçtü. Bir süre Atina ve Güney İtalya'daki Thurioi kentinde yaşadı. Trakya, Anadolu ve Önasya ülkelerini dolaştı. En ünlü eseri Historiai (Araştırmalar) adını taşımaktadır; ancak söz konusu eser günümüzde daha çok "Herodotos'un Tarihi" olarak anılır.

Ta­rihçi, bu eseri "Eski Yunanlar ile barbarların yaptıkları işler unutulmasın ve Yunanlarla Perslerin savaşma nedenleri bilinsin" diye yazdığını açıklamakta­dır. Bu cümledeki barbarlar'dan kasıt, "vahşi ve ilkel olanlar" değil, Persler gibi Yunanca konuşmayan halklardır. Herodotos'un eseri (MÖ) 5. yüzyıldaki Pers-Yunan Savaşları için en önemli kaynağımızı oluşturmaktadır.

Herodotos, Samos Adası'nda öğrendiği Ionia lehçesi ile yazdığı tarihini Kroisos'un Lydia Krallığı tahtına çıkışından başlatır; Mısır'a ait bilgiler ver­dikten sonra, Perslerin yönetim biçimine geçer ve Ionia Ayaklanması ile birlikte Pers-Yunan Savaşı'nı anlatır. Sonradan (İskenderiye Dönemi'nde) dokuz kitaba ayrılan eserinin son kitabında Sestos'un Atinalılar tarafından ele geçirilmesi olayına değinir.

Herodotos, tarihini yazarken, kendinden önce yaşamış olan ilk tarih ya­zıcılarından, yani logographos'lardan (çoğ. logographoi), özellikle Hekata­ios'tan yararlanmıştır. Herodotos, bir tarihçi olmasına karşın, olayların ne­den-sonuç ilişkileri üzerinde durmamıştır. Bu haliyle, olayları yalnızca kaydeden bir tarihçi görünümündedir. Fakat yine de (MÖ) 5. yüzyıldaki Pers, Yunan ve Anadolu tarihi ile coğrafyasını anlamamıza olanak sağlayan bilgi­ler verdiği için çok önemlidir.

Kaynak: ''Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş'' - Oğuz Tekin