Gök Tengri’nin Habercisi, Gökbörü’nün Yoldaşı Çift Başlı Kartal

Gök Tengri’nin Habercisi, Gökbörü’nün Yoldaşı Çift Başlı Kartal

“Yerle gök arasında kutsal bir kapı varmış.

Çift başlı kartal bu kapıyı tutarmış…”

Tengri’yi bir aracı olmadan, sarsılmaz mantıkları ve asil ruhları ile çağlar ötesinden keşfeden atalarımızın Çift Başlı Kartal simgesini kullanmaları oldukça manidardır. Kartal göğün en yüksek katlarına ulaşabilmesi özelliği ile Gök Tengri’ye en yakın canlıdır. Atalarımızın ruhlarının bulunduğu gökyüzünün sınırları ondan sorulur. Kartala Tengri’nin habercisi vasfı da yüklenmiştir. Tengri’nin mesajlarının insanlara kartal şeklindeki bir ruh tarafından iletildiğine inanılırdı. Kam inanışının kökeninde “Kartaldan türeme” olduğu görülmektedir. Yakut Türkleri’nin efsanelerinde Kam’ın kartaldan türediği anlatılır. Tarih boyunca Türkler arasında Çift Başlı Kartal’a çeşitli isimler verilmiştir. Yakut Türkleri Çift Başlı Kartal’a “Öksökö Kuşu” derler. Türkçe “Bürküt” kartal anlamına gelmektedir. Çift başlı kartallar, gök direklerinin veya kayın ağacının tepesinde tasvir edilir ve Tengri Ülgen’in simgesidir. Başkurt efsanesinde “Semrük” adındaki kuş Çift Başlı Kartal’dır.

Çift Başlı Kartal, Türk’lerin tarih sahnesine çıktığı ilkçağlardan beri Orta Asya’da, Türkistan’da, Ortadoğu’da, Anadolu’da ve Balkanlar’da; Türk’ün adının geçtiği her coğrafyada yayılmış ve kullanılmıştır. Diğer birçok konuda olduğu gibi, son dönemde içinde Türk geçen her kavram, olay ve kişi itibarsızlaştırılmaya çalışılıyor. Çift Başlı Kartal motifimiz de bu karalama politikasından nasibini almaktadır. Bu figürün aslında bizim olmadığını iddia eden tarih özürlü insanlar başka ülkelerin bayraklarında, kültürlerinde ve tarihlerinde bu figürün olduğunu göstererek iddialarını ispat etmeye yelteniyorlar. Bunlar oldukça mesnetsiz iddialar. Tarih biliminde iddialar sağlam kanıtlar ister. Tarih boyunca birçok kültür birbirinden her alanda etkilenmiş ve birbirine benzer semboller kullanmıştır. Bizim için Türk tarihinin ilk çağlarından itibaren bu figürün kullanılıyor olması onu sahiplenmemiz için yeterlidir. İşte bu konudaki birçok kanıttan birkaç örnek:

* Çift Başlı Kartal ilk örneklerinden biri bir tören baltasında görülür. Nev York Metropolitan Sanat Müzesi’ne Orta Asya’dan geldiği söylenen gümüş üzerine, altın kaplı balta M.Ö. 2000-1750 arasına ait bir bulgudur.

* (Batı) Sibir’de, (M.Ö. VIII. Yüzyıldan kalma) Skyth/İskit (Saka) Kurganı’ndan çıkan ve bugün Petersburg Hermitage Müzesi’nde bulunan, açık kanatlarının arası 16 cm. olan ve “Pençeleriyle bir Dağkeçisi’ni kapmış Altın Kartal”

*Moğolistan’da bulunmuş, kalay kaplı bir tunç plak üzerindeki Çift Başlı Kartal ( M.Ö. 6-5.yy )

* Hun İmparatoru Attila’nın, sancağında kullandığı Kartal (M.S.370-469)

* Göktürler’in önderi Kül Tigin’in Orhon Anıtları yöresinde bulunan heykelinin başındaki Kartal Figürü. (M.S.552-582)

Anadolu Türk Mimarisi’nin eşsiz örnekleri olan yapıtlarımızdan Erzurum Çifte Minareli Medrese, Yakutiye medresesi, Kayseri – Döner Kümbed’de çok güzel biçimde çift başlı kartal kabartmaları bulunmaktadır. Artuklu Melik Salih Mahmud’un, yeniden yaptırdığı Diyarbakır Kalesi’ndeki Ulubeden Burcu, Yedikardeş Burcu’nda çift başlı kartal kabartmaları bulunmaktadır. Çift Başlı Kartal’ı Erzurum Atatürk Üniversitesi, Konya Selçuk Üniversitesi , Dicle Üniversitesi, Polis Akademisi, Türk Tarih Kurumu, Konyaspor Futbol Kulübü, Erzurumspor Futbol Kulübü, Polis Teşkilatı gibi kurumlarımız da arma olarak kullanmaktadır.

Türk Milleti bu sembolü bayraklarından günlük eşyalarına kadar birçok yerde kullanmıştır. Milletimizin cihana hakim olma idealini en güzel ifade edebilecek sembolik canlı Çift Başlı Kartal’dır. Tarih bir seçim yapabilse idi, Çift Başlı Kartal simgesini en çok hakedecek millet Türk Milleti olacaktır.