TÜRKLERDE YAĞMUR DUASI GELENEĞİ VE YADA TAŞI

 

TÜRKLERDE YAĞMUR DUASI GELENEĞİ VE YADA TAŞI

Anadolu’daki yağmur dualarını herkes bilir; insanlar toplanarak kurak mevsimlerde yağmurun yağması için dua ederler. Bu geleneğin de eski Türk inançlarına dayanan uzun bir geçmişi vardır. Şamanist geleneklerde yağmur yağdırma, fırtına çıkarma veya bunları durdurma gücüne sahip olduğuna inanılan bir taş vardır. Bu taşa “yada taşı” denir.

Yada taşı savaşlarda bu işleviyle düşmana karşı güçlü bir silah olarak kullanılır. A. Kadir İnan’ın belirttiğine göre, İslam alimleri, Türklerin Müslüman olduktan sonra da savaşlarda bu taşı kullandıklarına inanmışlardır. Hatta daha sonra bu inancı İslam dini bakımından açıklamak isteyen bir yazar, bu taşın Nuh Peygamber tarafından oğlu Yafes’e “ismi a’zam” duasını yazarak verilmiş olduğunu söylemiştir ..

Böylece İslamiyet öncesine ait olan bir geleneğe yine İslami bir kimlik kazandırılmaya çalışılmıştır. Bu gelenek Anadolu’da hala yağmur duası şeklinde devam etmektedir. Anadolu’da yağmur duasına ait toplanan folklor malzemeleri arasında “taşa dua yazıp su koymak” tespit edilmiştir ve bunun da yada taşı geleneğinin bir hatırası olabileceği düşünülmektedir

Yada Taşı ile ilgili çeşitli görüşler bulunmaktadır. İlk olarak İslam müelliflerine göre Hz. Nuh Peygamber Türkistan’ı oğlu Yafes’e verdiği zaman o bu kurak ülkeyle ne yapacağını sorar. Babası da oğluna yağmur yağdırma kudretini bahşeder ve üzerinde dua ( İsm-i Azam) yazılı olan bir taş verir; ihtiyaç halinde bu yazılı taş ile Allah’a dua edilerek yağmur yağdırılırdı. Buna ‘’Yada taşı’’ adı verilirdi.

Yada taşı Çin, İslam ve Hristiyan kaynaklarında da geçmektedir.

en eski kaynaklardan biri olan Divan-u Lügati’t Türk’ te Kaşgarlı Mahmut Yada taşını şöyle ifade eder: “Bir türlü kamlık(kahinliktir). Belli başlı taşlarla (yada taşı ile) yapılır. Böylelikle yağmur ve kar yağdırılır; rüzgar estirilir. Bu, Türkler arasında tanınmış bir şeydir. Ben bunu Yağma ülkesinde gözümle gördüm. Orada bir yangın olmuştu, mevsim yaz idi; bu suretle kar yağdırılırdı ve Ulu Tanrı’nın izniyle yangın söndürüldü.”

KAYNAKÇA

Artun, E. (2007). Türklerde İslamiyet Öncesi İnanç Sistemleri-Öğretiler-Dinler. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi.

İnan, A. (1952). Müslüman Türklerde Şamanizm Kalıntıları. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.