İTBARAK KAVMİ-

 

İTBARAK KAVMİ-

Bugün kurt/köpek kafalı adamların oluşturduğu topluluğu anlatacağız. Başlıkta İtbarak ismini kullanmamız ise ÖGEL'in, bu topluluğun Oğuzname'de geçen İtbarak Han'ın milleti olduğunu söylemesidir.Gerçek ve mit birbirine karışmış dememizdeki sebepse bir çok gezginin tuttuğu seyahatnamelerde bu topluluktan bahsedilmiş olmasıdır. Bunlar Fransisken papaz Plan Caplin, Polonyalı Benoit, Narbonnelu Hyon, Çinli Pa-hong Huang-che, Ermeni kral Hetum, Marco Polo, Müller...

Kızıl bir köpek dişi bir kurdun gözüne girmeyi başarmış, onunla evlenmişti. Ne var ki birleşmelerinden yavruları olmadı. Dişi kurt erine kusurun kendisinde olduğunu söyledi. Kendisinin yerine yeni bir eş bulması için izin verdi.Bir Türk kızını kaçırıp onunla birlikte oldu. Ondan bir çok çocuk sahibi oldu. Kadının doğurduğu çocuk erkekse her tarafı kıllı ve köpek kafalı (itbarak), kız ise insan kılığında oluyordu. Böyle böyle çoğaldılar ve epey bir nüfusa sahip oldular.Kadınlar günlük yaşamlarını sürdürürken erkekleri avlanmaya gidiyor, kendilerine yönelebilecek zararlara karşı daima hazır bekliyorlardı. Güçlü yapılarına şeytani zekâları da eklenince ortaya mağlup edilmesi imkansız bir yaratık çıkıyordu.İtbaraklar en çok oklardan çekiniyorlardı. Oklara karşı kendilerini savunmak için bir tedbir geliştirdiler. Düşman kuvvetlerin haberini aldıklarında suya girip ıslanıyor, sonra toprak üzerinde defalarca dönüyorlardı. Bu sayede ok geçirmeyen doğal bir kalkan elde ediyorlardı.

İtbaraklar kendi aralarında kurt ulumasını andıran bir dille konuşurken kadınları bir kaç dili konuşabiliyorlardı. İtbaraklar yakaladıkları avları çiğ yerken kadınlar etleri pişirmeden tüketmiyorlardı. (Kimilerine göre kadınlar da eti çiğ tüketiyorlardı.)Bu kavimden çıkan çok yetenekli savaşçıların Tatar ordularında da yer aldığı kayıtlara geçti. Nogaylara ait köpek-ata efsanesi bu kavimle Nogayların ilişkilendirilmesine de sebep olmuştur.İbn Batuta ise köpek başlı insanların yaşadıkları yerler olarak Çin Hindistan'ındaki Arakan ve Pegu adalarını göstermiştir. Oğuzname'deki anlatıma göre Oğuz Han'ın İtbarakları yenmesine, İtbarakların kadınları yardım etmiştir. Bunda Türk olmalarının etkisi akla gelebilir.

Oğuzname'ye göre Kıpçakların soyu da İtbaraklardan gelen kadınlara dayanmaktadır. Bunun yanında Oğuzlar yıllar yılı husumet besledikleri Peçeneklere de İt-Beçene adını veriyorlardı. Bu bağlamda İtbarak olarak adlandırılan kavmin Peçenekler olma olasılığı da akla gelebilir.Nogaylar dışında Tibetlilerin, Kaoçıların da köpek-ata mitleri vardır. Bunun yanında kimi Avrupa söylencelerinde Attila'nın da köpekten geldiği yazılmıştır. Söylencelerin çoğunun aşağılama niyetiyle ortaya konduğu aşikârdır. Yalnızca Kırgızlarınki bu konuda istisnadır.

Kaynaklar: J.P.ROUX - Orta Asya'da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar / S.313-324 Bahaeddin ÖGEL - Türk Mitolojisi Cilt I / S.208-216, S.608-616 Cilt II / S.182, S.560