TüRKLERDE “KURT AĞZI BAĞLAMA

Kurt Ağzı Bağlama - Kayıp Hayvanlarını Böyle Bulacaklarına İnanıyorlar

Derin Kökler - TRT Avaz

TÜRKLERDE “KURT AĞZI BAĞLAMA

Kurt Ağzı Bağlama adeti, Türkiye’nin hemen her bölgesinde karşımıza çıkmaktadır Kurt ağzı bağlama yakın zamana kadar köylerimizde çok yaygındı. Orta yaş üzerinde olan herkes bunu iyi bilir.

Her bölgede farklı veya benzer bir uygulama ile karşımıza çıkan kurt ağzı bağlama konusunda yeterli araştırma yapılmamıştır.

Kurt ağzı bağlama, hayvan/lar dağda veya yaylada kaybolduğunda, kurdun bu hayvanı parçalamaması ve bulunup gelmesi için inanç gereği bu işi bilen ve okuyan kişiye yaptırılan bir tür uygulamadır.

Orta Asya Türklüğünde de aynı inanç olduğuna göre bu uygulama eski bir Türk kültürü unsurudur.

Kırsal kesimde yerleşik olan köylüler, özellikle hayvancılıkla uğraşmaktadır. Davarlarını hastalıklara, hırsızlara, yırtıcı hayvanlara karşı korumak için bazı önlemler alırlar. Hastalık için veterinere başvurulur ve ilaç alınır. Hırsızlara karşı köpek beslenir, kapılar kilitlenir. Kurtlara karşı önlem almak oldukça zordur. Çünkü hayvan sürüleri yaylalarda çok geniş bir alana serpilerek otlamaktadırlar. Çoban köpekleri, bunca geniş alanı koruyamadığı gibi, bazen de kurtlara güçleri yetmemektedir.

Öyle görünüyor ki insanlar güçlerini aşan kurt sorununa binlerce yıl önce çözümler aramışlar. Sonunda kurtların ağzını bağlamada karar kılmışlar.

Kurtların ağzı bağlanacak ama nasıl?

Manevî bir güçten yardım beklemekten başka çözüm de bulamazlar. (bulamamışlar.)

Hocalar dedeler

Koşmuşlar derin hocaların, dedelerin yanına. Kimileri muska yazmış, kimileri bıçağın ağzını kapatarak kurtların ağzını kapattığını düşünmüş.

“Kurtta, Azrail tüyü var.” denir ve gören kişi ve hayvanı korku sarar. Sürüye kurt girmemesi için de kurt ağzı bağlattırılmakta, dua edilerek düğüm atılan ip hayvana takılmaktadır.

Ancak yine de sürünün belli bir kısmı kurdun rızkı olarak ayrılmaktadır.

Kurt ağzını bağlayan hoca dahi:

“Allah kurdun rızkını ayırmış.” diyerek bağlar.

“Zaten yaratılışta da Allah tüm varlıkların hakkını ayırmış, kurdun hakkını ise unutmuş. Kurt, Allah’a ben nereden geçimimi sağlayacağım diye sorunca; Allah, sen de kullarımdan geçimini sağlayacaksın, demiş ve kurdu yörüklerin peşine takmış. O günden beri kurda ne zaman yaylaya çıkacaksın diye sorduklarında kurt, yörük emmilerime bağlı diye cevaplarmış.” (Kurt ile allah'ın konuşmasını nerden biliyorlarsa artık :)

Kaşkayı(Qasqai)larda kurt ağzı bağlama

İran Türkmenlerinde ve Kaşkay Türklerinde kurt ağzı bağlama inanç ve uygulaması yaşamaktadır. Kaşkay Türklerinde ihlâs, felak ve nas sureleri okunur ve her okunuşta çakı bıçağına üflenir. Çakının ağzı bağlanır (çakı bıçağı kapatılır.) “Bu bıçak ile birlikte kurdun da ağzı bağlandı.” denilir.

İran yörüklerinde kurt ağzı bağlama

Kurban S. Badahşan’dan alınan bilgiye göre de İran Türkmenleri kurdun ağzını bağlamak için bildiği duaları okur, bıçağa üfler ve bu bıçağı toprağa saplar. Böylece kırda kalmış koyun, eşek ve diğer evcil hayvanlar korunmuş olur. Kurt onlara zarar verememiş olur. Ayrıca İran Türkmenlerinden “kurdu anarsan kurtla karşılaşırsın” inancı vardır.

Karaçay ve Malkarların Kurt Ağzı Bağlama Duası

Karaçay- Malkarlılar Totur’dan yardım dilerler. Gece ağıldaki koyunlara kurtların saldırmaması için, Karaçay-Malkarlılar önce ellerine bir balta alarak üç kere “börü avzu baylayık” (kurt ağzı bağlayalım) derler. Sonra baltaya üç kere tükürüp, şu duayı okuduktan sonra baltayı bir ağaç kütüğüne saplarlar:

Callısa, kanlısa

Avzung kuruşsun

Tişlerin birbirine kirişsin

Aştotur amin desin

Apsatı kabıl etsin

Kurtsun, düşmansın

Ağzın felç olsun

Dişlerin birbirine kenetlensin

Aştotur amin desin

Apsatı kabul etsin

Karadeniz Bölgesi’nde “kurt ağzı bağlama” uygulaması:

Bu bölgede, hayvanlar dağda kaybolduğu zaman kurt ağzı bağlanır. Kurtların ağzı dua, muska veya bıçak ile bağlanmaktadır. Köy sakinlerinden birinin hayvan/ları (inek, koyun, eşek, tosun, vs.) akşam olmasına rağmen eve dönmemişse, yani “yitik ” ise, gece boyu bulunamayacağı kesin ise, köyün belli (bu konuda yetkin, kendini kanıtlamış) kişilerine gidilir.

Hayvanı kaybolan kişi, ağzı dualı veya yaşlı birine giderek “Kurdun ağzını bağlaması”nı ister.

Yaşlı kişi eline bir ip alarak, “Kulhuvallahü Ahad ve Elham , Veşşemsu ” dualarını okur. Her okuyuşta ipliğe bir düğüm atar. Üç düğüm olunca “Ben şu dağdan, şuraya kadar bir sınır çizdim. Bu arada senin hayvanına bir şey olmaz, kurt da yemez.” der ve “Eğer sabah senin hayvan bulunup gelirse düğümleri çöz, yoksa günaha gireriz.” der. İp evin bir köşesine bağlanır ve hayvanın bulunmasına kadar çözülmez.

Bir başka uygulama da muska yazılmasıdır. Bir kâğıda dualar yazılmakta, kâğıt kapatılmakta, dua okunarak muska iple sarılmaktadır. Galiba ipin muska kâğıdına sarılması ile kurdun ağzı arasında bağlantı kurulmaktadır. Diğer bir yol ise bıçak ağzı kapatmaktır. Yaşlı kişi, ayet / dua okuyarak açılır kapanır bir çakı bıçağının ağzını kapatır, iple bağlar. Koyunlar dağda kaldığı zaman: “Şu dağdan şu dağa kurt ağzı bağlayalım.” denir. İnanca göre o bıçak açılmadığı sürece kurt o hayvanı yiyemez. Sabah olunca (Kurt açlıktan ölmesin diye) bıçağın ağzı açılır.

kurt ağzı bağlama duası - ekşi sözlük

anadolumuzun geleneklerinden biriymiş.

kuzu ve koyunların otlatılacağı alan belirleniyor. o alanın etrafında yürüyerek bu dua okunur.

duadan sonra bu alana giren kurdun ağzı kilitlenir. ağzını resmen açamaz!! kuzulara koyunlara dokunamadan gider.

bu alanın belirlenmesi çok kritiktir. çok büyük olursa, kurt içinde kalır, çıkamaz, açlıktan ölür. o yüzden günaha girmemek için, sadece otlatacağın kadar alanı korumalısın. (açık büfe gibi olmasın yani, abartmayın)

bir örnek:

dörtdivan kültüründe kurt ağzı bağlama ritüeli:

kaybolan inek yada herhangi bir hayvanın kurt tarafından yenilmemesi için yapılır. inek ya da diğer hayvanı kaybolan kişi kurt ağzı bağlayan kişiye gelir. bu kurt ağzı bağlayan kişi ocaktandır*, kendisinden öncekilerden el almıştır*. kurt ağzı bağlayacak kişi euzu besmele çeker. niyet edilirken kurt, kuş lafzı yer alır. hayvanın gitmiş olabileceği muhtemel yerler belirlenip sınırlandırılır. burada havyanı kaybolan kişinin hayvanının nerede kaybolduğunu söylemesi esastır. arazinin sınırları hayvanın kaybolduğu yere göre çizilir.

kuran-ı kerim'den yasin suresinin 8. ayetindeki “muk”, ya da kevser suresinin 3. ayetindeki “eb” kısmına kadar birisi okunur. hayvanın gitmiş olduğu yerlerden birinin ismi söylenip bir ipe düğüm atılır ya da herhangi bir bez parçası düğümlenir. böylece belirlenen sınırlar içerisine giren kurt kuşun ağzının bağlanacağına ve kaybolan hayvana kurtların zarar veremeyeceğine inanılır. kaybolan hayvan bulunduğunda yasin suresinin 8. ayeti “mahun”, kevser suresinin 3. ayeti “ter” diye bitirilerek, önceden atılmış düğüm çözülür. hatta kurt ağzı bağlatan kişiye hayvanını bulunca mutlaka haber ver, kut ağzını çözeyim, yoksa günah olur diye de uyarıda bulunulur.

Abdulbasit Abdussamed - Şems ve Tin Suresi (Mealli) - Listen Quran (onlinekuran.net)

kurt ağzının bağlanması için Şems süresi bir nefeste olunmalıdır. Burada Abdussamed in bir defa okuduğu 8 dk da görülmektedir. Bendeniz ilk dinlediğimde adam bir nefesde okuma yarışmasına mı giriyor demiştim. Meğer kıraat ilminde de bu böyle imiş . Yani tek nefeste okuyacaksın ve kürdün ağzını bağlamak için bıçağı kapatacaksın....